home

OLVG’er, patholoog en verzetsheld : Pompe redde Joodse Amsterdammers

Als enige Nederlandse patholoog verbond Joannes Cassianus Pompe zijn naam aan een ziekte die hij op het spoor kwam; de ziekte van Pompe. Minder bekend is zijn deelname aan het Nederlands verzet. Tijdens de oorlog redde hij Joodse Amsterdammers door hen als patiënt te verbergen in OLVG.

In 1939 werd Pompe als patholoog-anatoom werkzaam in OLVG. Pompe was naar verluid geliefd en gerespecteerd, een liefhebber van Vondel en een zeer gelovig katholiek. Hij droeg zijn proefschrift op aan vrouw en familie en spreekt ‘in Vondel’s woorden’ de wens uit dat hij zich nog vele jaren 'met een rijp verstand, zal kwijten voor den Staat en d’eer van ’t Vaderland'.

De jaren werden echter doorkruist door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Pompe werd opgeroepen voor militaire dienst maar kon na de capitulatie verder in OLVG waar hij een laboratorium en een dierverblijf voor onderzoek tot zijn beschikking had. Pompe benutte de ruimtes als onderduikadres en ook werd hier een illegale zender geïnstalleerd waarmee met Engeland werd gecommuniceerd.

In februari 1945 werd de zender echter gevonden en Pompe werd door de Duitse bezetter gearresteerd. OLVG heeft nog een geldbedrag voor zijn vrijlating betaald, maar het ziekenhuis werd bedrogen door een man die zich voordeed als tussenpersoon en Pompe kwam niet vrij. Na een bomaanslag van het verzet op een spoorlijn in Sint Pancras (ten noordoosten van Alkmaar) besloot de bezetter om Pompe als vergeldingsactie te fusilleren.