Ernstige vormen van een hoge bloeddruk : pre-eclampsie en het HELLP-syndroom

Wat is zwangerschaps-vergiftiging?

Bij zwangerschaps-vergiftiging heb je een hoge bloeddruk tijdens je zwangerschap. Ook kun je deze dingen hebben:

• te veel eiwitten in je plas
• schade aan je organen, zoals je lever en nieren

Je wordt opgenomen in het ziekenhuis. Daar kom je bij een arts die veel weet van zwangerschap en bevallen (gynaecoloog).

Zwangerschaps-vergiftiging ontstaat vanaf 20 weken zwangerschap. Ook in de dagen na je bevalling kun je nog zwangerschaps-vergiftiging krijgen.

Heel soms kun je een ernstige vorm van zwangerschaps-vergiftiging hebben. Dit heet het HELLP-syndroom. Je kunt dan 1 of meer van deze dingen hebben:

• schade aan je lever
• je nieren werken tijdelijk minder goed
• je bloed stolt minder goed

Door je bloed te onderzoeken, weet je of je het HELLP-syndroom hebt.

Wat merk je van zwangerschaps-vergiftiging?

Je kunt 1 of meer van deze klachten hebben:

• hoofdpijn
• misselijk zijn
• overgeven
• wazig zien
• sterretjes, lichtflitsen of vlekjes zien
• pijn boven in je buik
• het gevoel alsof er een band strak om je buik zit (het ‘bandgevoel’)
• pijn boven in je rug
• dik gezicht en dikke enkels doordat je lichaam vocht vasthoudt
• een tintelend of prikkend gevoel in je vingers
• grieperig gevoel

Wat is de oorzaak van zwangerschaps-vergiftiging?

Meestal weten artsen niet wat de oorzaak is van zwangerschaps-vergiftiging. Ze denken dat het te maken heeft met de volgende dingen:

• hoe je moederkoek (placenta) werkt
• de stoffen die uit je moederkoek komen
• hoe je bloedvaten reageren op de stoffen uit je moederkoek
• of mensen in je familie een hoge bloeddruk hebben

Wanneer is je kans groter op zwangerschaps-vergiftiging?

Je hebt een iets grotere kans op zwangerschaps-vergiftiging als 1 of meer van deze dingen voor jou klopt:

• Je hebt diabetes (suikerziekte).
• Je hebt een nierziekte.
• Je hebt een ziekte van je hart of bloedvaten.
• Je moeder of zus heeft zwangerschaps-vergiftiging gehad.
• Je bent 35 jaar of ouder.
• Je bent jonger dan 20 jaar.
• Je bent zwanger van meer dan 1 kind.
• Je bent te zwaar. Hoe zwaarder je bent, hoe groter je kans op zwangerschaps-vergiftiging.
• Je had voor je zwangerschap al een hoge bloeddruk.
• Je hebt problemen bij het stollen van je bloed.
• Het is je eerste zwangerschap.
• Het is niet je eerste zwangerschap, maar wel van een nieuwe partner.

Hoe kun je de kans kleiner maken op zwangerschaps-vergiftiging?

Zo maak je de kans kleiner op zwangerschaps-vergiftiging:

Zorg dat je genoeg calcium via je voeding binnenkrijgt. Het liefst elke dag 1 gram calcium, dit zijn ongeveer 5 glazen melk. Calcium zit vooral in melk, kaas, bepaalde groente en noten.
Als je te weinig calcium binnenkrijgt kan het nodig zijn om calciumpillen te slikken. Bespreek met je gynaecoloog of verloskundige of dit nodig is.

Het medicijn acetylsalicylzuur zorgt ervoor dat je een kleinere kans hebt op ernstige gevolgen door hoge bloeddruk. Bespreek met je gynaecoloog of verloskundige of dit medicijn voor jou nodig is.

Welke problemen kunnen door zwangerschaps-vergiftiging ontstaan?

Je baby krijgt te weinig voedingsstoffen. Daardoor kan je baby minder goed groeien. Je wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis.

Zwangerschaps-vergiftiging kan de volgende problemen geven:

• Schade aan je lever.
• Je nieren werken tijdelijk minder goed.
• Je bloed stolt minder goed.
• Je ziet minder goed.

Heel soms krijg je ernstige problemen zoals vocht in je longen. Of zwangerschaps-stuipen. Dit zijn aanvallen waarbij de spieren in je armen en benen eerst stijf worden en daarna gaan schokken. Dit wordt eclampsie genoemd.

Welke behandeling kun je krijgen bij zwangerschaps-vergiftiging?

Zwangerschaps-vergiftiging gaat alleen over door te bevallen. Tot die tijd worden je klachten zo goed mogelijk behandeld. Bespreek samen met je gynaecoloog welke behandeling voor jou het beste is.

Je blijft in het ziekenhuis. Daar worden jij en je baby goed gecontroleerd. Je gynaecoloog let goed op je bloeddruk en op je klachten.

Je krijgt medicijnen die ervoor zorgen dat je bloeddruk lager wordt. Ook krijg je medicijnen waardoor je klachten minder worden. Als je een grotere kans hebt op zwangerschaps-stuipen krijg je het medicijn magnesiumsulfaat. Dit medicijn zorgt ervoor dat je geen stuipen krijgt.

Soms stelt je gynaecoloog voor om eerder te bevallen. Bijvoorbeeld als het niet goed gaat met je baby. Of als het niet goed gaat met jou.

Je gynaecoloog probeert om in ieder geval te wachten tot je 34 weken zwanger bent. Je krijgt medicijnen waardoor de longen en andere organen van je baby zich sneller ontwikkelen. Daarna krijg je medicijnen om je bevalling te laten beginnen. Soms krijg je een keizersnede.

Wat kun je zelf doen als je zwangerschaps-vergiftiging hebt?

Je kunt er niets aan doen dat je zwangerschaps-vergiftiging krijgt. Zelfs als je alles goed doet, kun je het alsnog krijgen. Weet dat dit niet jouw schuld is.

Vaak gaat alles heel snel als je zwangerschaps-vergiftiging hebt. Heel soms heb je nog tijd om iets te doen met de volgende adviezen:

Neem genoeg rust. Rustige dingen kun je gewoon blijven doen, zoals een boek lezen.

Door gezond te eten is de kans op hoge bloeddruk kleiner. Eet veel groente en fruit, volkoren producten, en gebruik niet te veel zout.

Probeer zo weinig mogelijk stress te hebben. Zorg goed voor jezelf en ontspan genoeg. Probeer als je wilt ontspannings-oefeningen of mindfulness.

Het kan helpen om te praten met vrouwen die hetzelfde meemaken. Je kunt met hen in contact komen via de Hellp Stichting.

Zwangerschaps-vergiftiging kan voor veel spanning, stress en andere gevoelens zorgen. Het kan dan helpen om een dagboek bij te houden. Schrijf daarin op wat er allemaal gebeurt en hoe je dat ervaart.
Soms gaat alles zo snel dat je je er later weinig of niets van kunt herinneren. Een dagboek kan je ook na je zwangerschap helpen om met deze gevoelens om te gaan.

Wanneer bellen als je zwangerschaps-vergiftiging hebt?

Bel je verloskundige of gynaecoloog bij 1 of meer van deze klachten:

• hoofdpijn
• misselijk zijn
• overgeven
• wazig zien
• sterretjes, lichtflitsen of vlekjes zien
• pijn boven in je buik
• het gevoel alsof er een band strak om je buik zit (het 'bandgevoel')
• pijn boven in je rug
• dik gezicht en dikke enkels
• een tintelend of prikkend gevoel in je vingers
• grieperig gevoel
• trekkingen van armen en benen.
• slecht tegen licht kunnen
• een plotselinge bloedneus
• een plotselinge bloeding van je tandvlees

Hoe gaat het verder na de bevalling bij zwangerschaps-vergiftiging?

Na de bevalling blijven jij en je baby in elk geval nog 2 dagen in het ziekenhuis. Je bloeddruk wordt regelmatig gecontroleerd.

Soms blijft je bloeddruk nog even hoog. Vaak moet je dan je medicijnen voor een hoge bloeddruk nog iets langer slikken. Meestal kun je deze medicijnen veilig gebruiken als je borstvoeding geeft. Bespreek dit altijd met je gynaecoloog of verloskundige.
Als je bloeddruk beter is, kun je steeds minder van deze medicijnen gebruiken en uiteindelijk stoppen. Dit heet afbouwen.

6 weken na je bevalling controleert de gynaecoloog nog een keer je bloeddruk. Soms moet je ook bloed laten prikken. Als je bloeddruk goed is, hoef je niet meer terug te komen.

Als je bloeddruk nog niet goed is, controleert de gynaecoloog na 6 maanden nog een keer je bloeddruk. Soms stuurt de gynaecoloog je door naar een arts die veel weet van hoge bloeddruk (internist). Bijvoorbeeld als er misschien een andere reden is voor je hoge bloeddruk. Of als je nog een andere ziekte hebt.

Ook heb je later een grotere kans om een ziekte van je hart of bloedvaten te krijgen. Deze kans is vooral groter als de zwangerschaps-vergiftiging begon voordat je 34 weken zwanger was.

Welke klachten kun je nog meer hebben na de bevalling bij zwangerschaps-vergiftiging?

Het kan weken, maanden en soms jaren duren voordat je weer helemaal beter bent. Je kunt na zwangerschaps-vergiftiging nog last blijven houden van deze dingen:

• moeilijker concentreren
• snel moe zijn
• erg gevoelig zijn voor licht, geluid en drukte (prikkels)

Deze klachten kunnen tijdelijk zijn of voor altijd.

Door zwangerschaps-vergiftiging kan je zwangerschap een moeilijke tijd zijn geweest. Je kunt veel stress en andere gevoelens hebben gehad. Neem ook de tijd om te leren omgaan met deze gevoelens. De volgende dingen kunnen je daarbij helpen:

• erover praten met mensen die je vertrouwt
• erover praten met een psycholoog
• erover praten met vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt
• in een dagboek schrijven en lezen wat je daarin hebt opgeschreven
• vragen stellen aan je gynaecoloog

Zwangerschaps-vergiftiging bij een volgende zwangerschap

Er is een kans dat je bij een volgende zwangerschap opnieuw zwangerschaps-vergiftiging krijgt. Je krijgt bij elke volgende zwangerschap calciumpillen en het medicijn acetylsalicylzuur. Zo wordt je kans op zwangerschaps-vergiftiging kleiner.

Je bloeddruk wordt extra vaak gecontroleerd. Ook wordt goed gelet op hoe je baby groeit.

Meer informatie over hoge bloeddruk in de zwangerschap

• Meer informatie over hoge bloeddruk in de zwangerschap: Hellp Stichting.
• Contact met vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt: Hellp Stichting.

We hebben deze informatie gemaakt met:

• de richtlijn voor artsen over hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap en zwangerschaps-vergiftiging
• de richtlijn voor artsen over ziektes van je hart of bloedvaten na hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap en zwangerschaps-vergiftiging