Hyperventilatie : te veel of verkeerd ademen

Wat is te veel of verkeerd ademhalen?

Ademhalen gaat vanzelf. Daar hoeft u niets voor te doen. Als u rustig bent, ademt u ook rustig.
Als u zich gaat inspannen, gaat u sneller en meer ademhalen. Zo zorgt uw lichaam ervoor dat u genoeg zuurstof binnen krijgt. En dat u afvalstoffen (zoals koolzuur) weer uitademt.

Soms raakt de ademhaling in de war. U ademt dan snel of diep, terwijl u niet iets actiefs doet. U ademt dan te veel.
Te veel ademhalen heet hyperventilatie.

Dit komt meestal in een aanval. U gaat opeens veel te diep en snel ademhalen. Het is niet gevaarlijk, maar wel vervelend.
Het kan ook gebeuren dat u een langere tijd verkeerd ademt. U heeft dan niet zo veel last als bij een aanval, maar u kunt wel klachten hebben.

Wat merk ik bij te veel of verkeerd ademhalen?

Als u te veel of verkeerd ademhaalt, kunt u deze klachten krijgen: 

• een benauwd gevoel
• duizelig worden
• een licht gevoel in het hoofd
• uw hart voelt u snel kloppen (hartkloppingen)
• tintelingen rond de mond en in de handen
• een drukkend gevoel of steken op de borst
• kramp in de spieren
• een droge mond
• hoofdpijn
• misselijk worden
• buikpijn
• wazig zien
• moe zijn

Waardoor adem ik te veel of verkeerd?

Meestal komt te veel of verkeerd ademen doordat u veel stress of spanning heeft. Of angstig bent. Uw ademhaling raakt daardoor in de war. Vaak zonder dat u dat zelf beseft. 

• Uw lichaam gaat door spanning stresshormonen maken, zoals adrenaline.
• U gaat vanzelf sneller of dieper ademhalen. U zit bijvoorbeeld in een stoel, maar ademt alsof u aan het hardlopen bent.
• Ook uw hart gaat sneller kloppen. Uw lichaam is klaar voor actie. 
• Door het snelle ademen krijgt u klachten. Vaak begrijpt u niet waarom u die klachten heeft.
• U kunt bang worden dat er iets ergs gebeurt, bijvoorbeeld een hartaanval.
• Daar wordt u nog banger van. Zo kunt u een paniekaanval krijgen. 

U kunt ook langere tijd verkeerd ademen. Dit komt niet in aanvallen. U heeft klachten, maar die zijn minder heftig dan bij een aanval. Dat merkt u zo:

• U ademt te snel.
• U ademt te diep of zucht vaak.
• U ademt vooral via de borst (niet via de buik). U merkt dat bijvoorbeeld doordat u uw schouders bij het inademen omhoog trekt. 
• U kunt het ook hebben als u zich inspant. U hijgt dan sneller. 

Dit komt meestal ook door stress of spanning. Maar het kan ook komen omdat u bijvoorbeeld astma heeft of copd. Dan is het moeilijker om goed te ademen. Ook kan het zijn dat u corona heeft gehad. Dan komt dit ook vaker voor. 

Onderzoek bij de huisarts bij te snel of verkeerd ademen

U kunt een afspraak met de huisarts maken als u veel klachten heeft. Of als u bang bent dat er iets ergs is.

Uw huisarts zal met u kijken wat de oorzaak is van uw klachten. De huisarts vraagt bijvoorbeeld: 

• Komen uw klachten in aanvallen?
• Wanneer krijgt u klachten?
• Heeft u veel stress of spanning?
• Waar bent u bang voor?

Soms is meteen duidelijk dat uw klachten komen door stress of te veel of verkeerd ademen. 
Uw huisarts kan verder onderzoek doen. Uw huisarts luistert dan naar hart en longen en meet de bloeddruk.

Adviezen als u te veel of verkeerd ademhaalt

• Als u voelt dat uw ademhaling in de war raakt, probeer dan rustig te ademen. Dat doet u zo:
  • Ga op een stoel zitten.
  • Leg uw handen op uw buik.
  • Adem rustig via uw buik in. U duwt uw handen weg als u inademt. Zo controleert u of u het goed doet. 
  • Tel mee. Adem rustig 3 tellen in en 6 tellen weer uit. Elke tel is een seconde.
• In een papieren of plastic zak ademen helpt niet. 
• Soms helpt het om iets te doen. U let dan minder op uw ademhaling. Bijvoorbeeld:
  • Loop even naar buiten.
  • Doe een paar kniebuigingen.
  • Of ga hardop lezen.
• Als u een paniekaanval heeft, helpt het om te weten dat de paniek na 60 tot 90 minuten vanzelf minder wordt.
• Zorg goed voor u zelf als u vaak heel moe bent. Als u moe bent, heeft u meer kans op te veel of verkeerd ademen. 
• Probeer te ontdekken waarom bepaalde situaties spanning of angst geven bij u. Het kan zijn dat u denkt dat u helemaal niet gespannen bent. De spanning in uw lichaam merkt u dan aan uw ademhaling. 
• Een ontspanningsoefening kan helpen om de spanning minder te maken. 
• Bewegen kan helpen om beter te ademen. En het kan helpen met ontspannen. U kunt gaan wandelen of fietsen. Of iets doen waarbij u zich meer moet inspannen, zoals hardlopen.
• Het kan helpen als u opschrijft in welke situatie u de klachten krijgt. Bespreek dit met iemand die u goed kent of met uw huisarts. 
• Neem geen alcohol of drugs om minder last te hebben van uw ademhaling. U kunt merken dat het even helpt. Maar daarna komen uw klachten weer terug en zijn ze vaak erger. 

Hoe gaat het verder met te veel of verkeerd ademen?

• Het kan zijn dat u maar een keer last heeft van uw ademhaling. 
• U kunt ook vaker aanvallen van te veel ademen (hyperventilatie) hebben.
• Of u houdt last van een verkeerde ademhaling waardoor u klachten krijgt. 
• Vaak worden mensen angstig van de aanvallen van te veel ademen. Ze zijn er veel mee bezig en komen steeds minder buiten. Als u dat heeft, dan kunt u last hebben van een paniekstoornis. Uw huisarts kan u hiervoor doorsturen naar de praktijkondersteuner ggz of een psycholoog. 
• Als u vooral last heeft van uw ademhaling, kan behandeling bij een fysiotherapeut helpen. De fysiotherapeut kan u helpen met oefeningen om uw ademhaling te verbeteren.
• U kunt verkeerd ademhalen omdat u astma of copd heeft. Uw huisarts kan als het nodig is uw medicijnen aanpassen.
• Soms is het niet duidelijk waarom u te veel of verkeerd ademt. Uw huisarts kan u dan doorsturen naar het ziekenhuis, bijvoorbeeld de longarts. 

Wanneer bel ik de huisarts bij te veel ademhalen?

Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost als u te snel ademt en ook een van deze klachten heeft:

• druk of pijn op de borst die niet weggaat als u rustig gaat zitten of liggen
• erg benauwd zijn en u denkt dat het niet door te snel ademhalen komt
• veel zweten of koorts
• pijn op de borst of hoog in de rug die erger wordt als u ademt
• veel hoesten

Maak een afspraak bij uw huisarts in deze situaties:

• U heeft vaak last van te snel ademhalen en de adviezen helpen niet. 
• U maakt zich zorgen over uw klachten en wilt weten waar het door komt. 

Meer informatie over te snel of verkeerd ademen

• Informatie en contact met mensen die ook last hebben van hyperventilatie: Nederlandse Hyperventilatie Stichting 
• Tips om te ontspannen: MIND.nl.

We hebben de informatie over hyperventilatie gemaakt met:

• de richtlijn voor huisartsen over Angst.