Rugpijn : pijn onder in de rug

Video: lage rugpijn

Wanneer bel je de huisarts bij pijn onder in de rug?

Spoed: Bel direct je huisarts of de huisartsenpost als je ook 1 of meer van deze klachten hebt:

• Je bent duizelig en je zweet. Je hebt het gevoel dat je kunt flauwvallen.
• Je kunt niet meer plassen, terwijl je wel nodig moet.
• Je kunt je plas of poep niet meer ophouden.
• Je hebt geen gevoel bij je penis of vagina en anus (poepgat).
• Je hebt plotseling minder kracht in je been. Op je tenen of hielen staan lukt niet.

Bel je huisarts of maak een afspraak (op werkdagen):

• als je pijn in de rug hebt na een val
• als je de laatste 2 weken een operatie of prik hebt gehad in je rug
• als je kanker hebt (gehad)
• als de klachten na 1 maand nog niet minder zijn geworden

Wat merk je bij pijn onder in de rug?

Pijn onder in de rug komt veel voor. Het kan opeens beginnen of langzaam steeds iets erger worden.

• Vaak is het een zeurende pijn. De pijn kan ook heel heftig zijn.
• Bepaalde houdingen of bewegingen geven vaak (veel) meer pijn. Soms lukt bewegen bijna niet door de pijn.
• Als je stil hebt gezeten, kan je rug stijf voelen.
• Soms voel je de pijn ook in 1 of 2 bovenbenen. Dit werd vroeger ischias genoemd.

Bij deze pijn onder in de rug lijkt het er niet op dat de oorzaak een hernia, afwijking of schade is. We noemen het daarom gewone rugpijn.

Gewone rugpijn gaat vanzelf over.

Waardoor komt pijn onder in de rug?

Het is niet duidelijk hoe pijn onder in de rug precies ontstaat. Artsen denken dat de spieren, banden en botten onder in de rug tijdelijk niet goed samenwerken.

De kans op pijn onder in de rug is groter bij:

• overgewicht
• veel stress
• werk dat zwaar is voor je lichaam
• lang autorijden
• veel tillen
• de rug veel draaien en buigen

Is een röntgenfoto of scan nodig bij pijn onder in de rug?

Een röntgenfoto of scan (CT, MRI) is niet zinvol bij gewone rugpijn. Artsen raden het af:

• Een röntgenfoto of scan geeft geen informatie waar de artsen iets aan hebben.
  Bij veel mensen is er wel iets geks te zien op een foto of scan van de rug. Ook bij mensen die nooit pijn in de rug hebben. Iets geks op een foto of scan heeft bijna nooit iets te maken met de pijn onder in de rug.
• Het advies van de arts is hetzelfde als er wel of niet iets te zien is op een foto of scan. Het advies is altijd: blijven bewegen.
• Door een foto of scan gaat je pijn niet sneller over.
• Een röntgenfoto of scan kan ook nadelen hebben:
  • Je kunt ongerust of onzeker worden als er iets geks wordt gezien op een foto of scan. Terwijl dat meestal niet nodig is.
  • Soms krijgen mensen door een foto of scan behandelingen die niet nodig zijn.
  • De straling kan schadelijk zijn voor de organen onder in je buik, zoals je baarmoeder, blaas of prostaat.

Adviezen bij pijn onder in de rug

• Ga zo veel mogelijk door met wat je normaal elke dag doet. Zoals het huishouden, je werk en hobby's.
  Zo maak je de kans kleiner dat de pijn lange tijd blijft.
• Zorg dat je veel beweegt. Dat is belangrijk, ook al heb je veel pijn.
  Je kunt met bewegen niets stuk maken in je rug, ook niet als het veel pijn doet. Bewegen helpt juist om beter te worden. 
• Zit niet te lang stil in dezelfde houding.
  Ga bijvoorbeeld na 15 minuten zitten steeds even staan, een stukje lopen of een oefening doen.
• Beweeg elke dag ook een halfuur of langer actief.
  Bijvoorbeeld wandelen of fietsen.
• Sporten zoals zwemmen, fietsen en hardlopen kunnen helpen je lichaam sterker en soepeler te maken. Je wordt er ook fitter van.
• Ook bij heftige pijn in je rug is het goed om te blijven sporten.
  Bijvoorbeeld zwemmen of wandelen.

Denk je dat de pijn door je werk komt? Of heeft de pijn gevolgen voor je werk? Bespreek dit dan met je werkgever en de bedrijfsarts.

Misschien zijn er aanpassingen mogelijk, bijvoorbeeld door:

• de hoogte van je stoel, tafel of computer te veranderen
• taken anders te verdelen

Soort stoel:

• Kies een stoel met een plat zitvlak en rechte rugleuning.
• Het liefst met armleuningen. Daarmee kun je makkelijker opstaan.
• Zit je aan een bureau? Kies dan een draaistoel, als het kan. Dan kun je de stoel draaien als je wilt opstaan of iets achter je wilt pakken.

Zitten:

• Zit met een rechte rug.
• Span de spieren onder in je buik een beetje aan.

Opstaan:

• Zet je handen op de leuningen.
• Schuif naar het puntje van je stoel.
• Zet 1 voet recht onder de stoel en de andere voet wat naar voren.
• Probeer met gestrekte rug op te staan.

• Buig door je knieën en til met rechte rug.
• Hou het voorwerp dat je optilt dicht bij je lichaam. Buig dus je armen.
• Til niet te veel tegelijk.
• Draag geen zware dingen over grote afstanden. Stop regelmatig en zet het voorwerp dan even neer.

Weet je door de pijn niet hoe je in bed moet liggen? Probeer dan of deze houdingen helpen:

• Lig op je rug met een paar kussens onder je knieën.
• Lig op je zij met je benen half opgetrokken.

Om uit bed te komen:

• Ga eerst op je zij liggen.
• Leg je onderbenen over de rand van het bed.
• Zet je handen onder je schouders op het matras.
• Duw jezelf met beide armen omhoog.
• Om te gaan liggen, doe je hetzelfde in omgekeerde volgorde.

Ga overdag niet in bed liggen. Dan worden je spieren slapper. Dit kan ervoor zorgen dat de pijn minder snel weggaat.
Is liggen de minst pijnlijke houding? Dan kun je de eerste dagen wel een paar uur per dag gaan liggen. Na die eerste dagen ga je alles weer doen zoals voordat de pijn begon.

Zorg dat je rug niet tegelijk draait én buigt:

• Als je zit en je wilt iets oprapen dat naast of achter je ligt:
  • Sta eerst op.
  • Draai je om.
  • Buig door je knieën.
• Als je uit de auto stapt:
  • Zorg dat je op hetzelfde moment je bovenlichaam en benen naar buiten draait.
  • Zet je voeten op de grond en zoek steun met je handen voordat je gaat staan.

Draag het liefst platte schoenen.

• Sommige mensen met rugklachten vinden het prettig om hun rug warm te houden.
• Ook vertellen mensen met rugklachten dat hun rug stijf of pijnlijk kan worden als die snel koud wordt na sport of zwaar werk. Koud worden kan komen door natte sportkleding of werkkleding die tegen de rug plakt. Als je hier last van hebt, doe dan na sport of zwaar werk snel droge kleding aan.

Stress kan pijn in de rug erger maken. Probeer beter om te gaan met stress. En kijk hoe je beter kunt ontspannen.

Fysiotherapie heeft geen zin als je nog maar kort rugpijn hebt. De pijn gaat niet sneller weg.

Welke oefeningen kun je zelf doen bij pijn onder in de rug?

Door oefeningen gaat de pijn in je rug niet sneller weg. Toch vinden sommige mensen het fijn om oefeningen te doen:

• Als reactie op de pijn spant je lichaam bepaalde spieren extra aan. Oefeningen om te rekken kunnen helpen om deze spieren weer te laten ontspannen.
• Je kunt ook oefeningen doen om de spieren in het midden van je lichaam (rug en buik) sterker te maken. Misschien komt de pijn in je rug dan minder snel terug.

Doe elke oefening 5 tot 10 keer achter elkaar. En doe de oefeningen bijvoorbeeld 1 keer in de ochtend en 1 keer in de avond.

Hieronder staan de oefeningen uitgelegd. Je kunt ook de film met oefeningen kijken. Die staat onder de uitleg.

Knieën optrekken:

• Ga op je rug liggen met gebogen benen en je voeten plat op de grond. Je knieën wijzen omhoog.
• Trek met je handen 1 knie langzaam naar je borst.
• Laat je knie daar 30 tellen.
• Breng je been weer naar beneden.
• Pak dan de andere knie 30 tellen.

Rug hol maken:

• Maak je rug zo hol mogelijk: beweeg je buik naar voor en je billen naar achter.
• Maak je rug weer recht: beweeg je buik terug en knijp je billen een beetje tegen elkaar.
• Je kunt deze oefening doen terwijl je ligt, zit of staat. Of terwijl je op handen en knieën zit.
• Als je het fijn vindt kun je:
  • inademen als je een holle rug maakt
  • uitademen als je een rechte rug maakt

Onderkant van de rug draaien:

• Ga op je rug liggen met gebogen benen en je voeten plat op de grond. Je knieën wijzen omhoog.
• Beweeg beide knieën langzaam naar links en daarna naar rechts. Zorg wel dat beide schouders op de grond blijven.

Buikspieren:

• Ga op je rug liggen met gebogen benen en je voeten plat op de grond. Je knieën wijzen omhoog.
• Til je bovenlichaam op en raak met je vingers je knieën aan.
• Hou dit zo lang mogelijk vol.
• Ontspan daarna 1 minuut en herhaal de oefening.

Rugspieren:

• Ga op je buik liggen met gestrekte benen en je armen gestrekt naar voren.
• Til je armen en benen op.
• Hou dit zo lang mogelijk vol.
• Ontspan daarna 1 minuut en herhaal de oefening.

Medicijnen bij pijn onder in de rug

De pijn onder in de rug gaat niet sneller over als je pijnstillers neemt. Soms kun je door pijnstillers wel weer makkelijker meer bewegen. Je kunt proberen of het bij jou helpt. Begin altijd met paracetamol. Dit heeft de minste bijwerkingen.

Je kunt ook een gel met pijnstiller op je rug smeren, zoals diclofenac gel of ibuprofen gel. Kijk bij pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac.

Gebruik geen medicijnen die je spieren slapper maken, zoals diazepam, temazepam of oxazepam. Ze helpen niet bij pijn onder in de rug en kunnen vervelende bijwerkingen hebben.

Hoe gaat het verder met pijn onder in de rug?

Pijn onder in de rug gaat meestal vanzelf over. De pijn wordt meestal binnen 4 weken minder als je veel blijft bewegen.

Is het niet beter geworden na 1 maand? Ga dan naar je huisarts.

Als je pijn onder in de rug hebt gehad, is de kans groot dat je het nog een keer krijgt. Meer dan de helft van de mensen krijgt er binnen 1 jaar weer last van.
Ook dan gaat de pijn vaak vanzelf weer over als je blijft bewegen.

Meer informatie over pijn onder in de rug

Meer oefeningen om het midden van je lichaam (core) sterker en soepeler te maken: Sportzorg.nl
Bijvoorbeeld de oefeningen 'bruggetje' en 'puppyhouding'.

We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over pijn onder in de rug.