Hoe kan voeding helpen bij herstel van kanker?

Wat voor voeding heb ik nodig als ik een behandeling tegen kanker krijg?

‘Om alles wat je nodig hebt binnen te krijgen is de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum een goed uitgangspunt. Dat komt neer op dagelijks 250 gram groente, 2 stuks fruit, zuivel, peulvruchten, noten, vlees, vis of vleesvervangers en brood, pasta of rijst. Als je herstelt van kanker zijn eiwitten extra belangrijk. Een behandeling vraagt veel van je lichaam. Je hebt eiwitten nodig om je spieren goed te houden. Ook helpen eiwitten bij wondherstel.’

In wat voor producten zitten veel eiwitten?

‘Eiwitten zitten vooral in dierlijke producten. Bijvoorbeeld vlees, vis, kip, ei en zuivelproducten zoals melk. Ons advies is om niet te veel rood vlees te eten. Maximaal 500 gram per week. En zo min mogelijk bewerkt vlees, zoals broodbeleg of gerookt vlees. Teveel rood vlees en bewerkt vlees verhoogt namelijk je kans op darmkanker.

Ook zijn er steeds meer plantaardige opties waar veel eiwitten in zitten voor mensen die geen of weinig vlees of zuivel eten. De eiwitten in plantaardige voeding worden iets minder goed in je lichaam opgenomen, maar zijn nog steeds een goed alternatief.’

Waar haal ik eiwitten uit als ik vegetariër ben of vegan eet?

Plantaardige producten waar veel eiwitten in zitten zijn sojaproducten zoals sojamelk, tempé en tofu. Maar ook in noten en peulvruchten zitten eiwitten. Peulvruchten zijn voorbeeld bonen, linzen of kikkererwten. Dus ook als je vegetarisch of veganist bent, kun je genoeg eiwitten binnenkrijgen tijdens je behandeling.

In kokosmelk, havermelk en amandelmelk zitten bijna geen eiwitten. Dat zijn dus geen goede vervangers als je extra eiwitten nodig hebt en geen vlees en zuivel eet of drinkt.’

Moet ik voedingssupplementen slikken tijdens mijn behandeling?

‘Nee, dat is meestal niet nodig. In principe krijg je tijdens je behandeling genoeg voedingsstoffen binnen als je gevarieerd eet. Wil je wel extra supplementen gebruiken of gebruik je die al? Vertel dit aan je arts of diëtist. Het kan zijn dat er iets bij zit dat niet goed samengaat met je behandeling. Ons advies is om in ieder geval niet meer te nemen dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. 

Voor sommige mensen kan het wel goed zijn om supplementen te nemen. Bijvoorbeeld vitamine B12 als je geen vlees en zuivel eet. Of vitamine D als je 50 jaar of ouder bent of weinig zon op je huid krijgt. Door gezichtsbedekking van bijvoorbeeld een hoofddoek. Overleg met je arts of diëtist of je misschien iets extra’s nodig hebt.’

Wat kan ik doen als ik niets binnenhoud?

Gewone voeding is altijd het beste voor je herstel. Als je bijvoorbeeld erg misselijk bent, geeft de arts of verpleegkundige je eerst medicijnen tegen de misselijkheid. Dan kun je hopelijk toch wat eten. Ook kan het helpen om kleine beetjes te eten verdeeld over de dag. Als er iets in je maag zit, ben je vaak minder misselijk. Friszure producten als augurken of iets om op te zuigen kunnen ook helpen. Bijvoorbeeld een snoepje of ijsblokje.

Lukt het toch niet om genoeg energie- en eiwitrijke voeding binnen te krijgen? Dan kijken we of drinkvoeding of sondevoeding een optie is. Maar meestal is dat gelukkig niet nodig.’

Zijn er dingen die ik beter niet kan eten tijdens mijn behandeling?

Er zijn voedingsstoffen die ervoor zorgen dat een behandeling of medicijnen minder goed werken. Bijvoorbeeld:

• Sint-janskruid 
• Grapefruit of grapefruitsap en dingen die erop lijken. Zoals mineola en pomelo
• Visoliesupplementen: daardoor werken sommige soorten chemotherapie minder goed

Gebruik je 1 van deze producten of andere voedingssupplementen? Overleg voor je met je behandeling begint met de arts of diëtist. Die weet wat je wel en beter niet kunt gebruiken tijdens je behandeling.’

Over Lieve van der Wouden

Lieve van der Wouden is diëtist bij OLVG Oncologisch Centrum. Ze adviseert en ondersteunt patiënten die in OLVG behandeld worden tegen kanker. Lieve is lid van de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO). Dit is een werkgroep van 30 oncologiediëtisten die samen de missie hebben om voedingszorg rond oncologie in Nederland te optimaliseren.