Hartfalen : minder goede pompfunctie van het hart

Dikke benen door hart en vaten

Wat is hartfalen?

Bij hartfalen pompt uw hart minder goed. Uw bloed wordt minder goed door uw lichaam gepompt. De organen en spieren in uw lichaam krijgen daardoor minder bloed. En dus ook minder zuurstof en minder voeding uit het bloed.

De bloedvaten raken vol. Er kan vocht uit lekken. Dit gebeurt vooral naar de longen, buik, benen en enkels.

Hartfalen is meestal niet te genezen.

Wat merk ik van hartfalen?

• Bij inspanning wordt u snel moe. U kunt zich ook snel buiten adem voelen. Bijvoorbeeld bij traplopen.
• U kunt zich ook benauwd voelen, vooral als u ligt. Dit komt omdat er vocht in uw longen zit.
• Uw voeten en enkels worden dikker. U wordt zwaarder. Dit komt omdat er vocht uit de bloedvaten in de benen lekt.
• U moet 's nachts vaak plassen. Dit komt omdat het extra vocht in uw benen 's nachts weer terug gaat in uw bloedvaten. Het lukt uw hart 's nachts ook beter om dat extra vocht naar uw nieren te pompen. Uw nieren halen daar plas uit (water en afvalstoffen). Daarom moet u vaker plassen.
• Bij ernstig hartfalen kunt u ook moe en benauwd zijn zonder dat u zich inspant.

Waardoor komt hartfalen?

Hartfalen kan bijvoorbeeld komen: 

• als uw hartspier schade heeft, bijvoorbeeld door een hartinfarct
• als u jarenlang een hoge bloeddruk heeft gehad zonder behandeling
  Bij hoge bloeddruk moet uw hart harder pompen dan normaal. De hartspier wordt hierdoor dikker en stijver. Daardoor pompt uw hard minder goed.
• als u te veel alcohol drinkt
• als u harddrugs gebruikt, zoals cocaïne
• als u chemotherapie krijgt of heeft gehad die schade kan geven aan uw hart
• als uw schildklier te snel werkt of juist te langzaam
• als een klep in het hart lekt of te smal is (vernauwde hartklep)
• als uw hart te snel, te langzaam of onregelmatig klopt, bijvoorbeeld bij atriumfibrilleren

Er zijn nog meer oorzaken mogelijk bij hartfalen, maar die komen niet zo vaak voor.

Hartfalen komt ook vaker voor bij mensen die te zwaar zijn of diabetes hebben.

Wat kan ik zelf doen bij hartfalen?

U kunt zelf veel doen om te zorgen dat uw klachten niet erger worden. Het gaat vooral om gezond leven:

• Als u te zwaar bent, probeer dan af te vallen.
• Eet genoeg en gezond. Eet weinig zout.
• Drink genoeg en verspreid uw drinken over dag. Drink liever niet te veel vocht in 1 keer. 
• Beweeg regelmatig.
• Drink geen alcohol.
• Stop met roken als u rookt.

Weeg uzelf 2 keer of vaker per week. Schrijf uw gewicht op. Als u 2 kilo zwaarder bent in 3 dagen, dan houdt u waarschijnlijk vocht vast. Bespreek dit met uw arts. Misschien moet u een tijd meer medicijnen slikken.

Kijk voor meer uitleg en meer adviezen bij: Ik heb hartfalen. Wat kan ik zelf doen?

Behandeling bij hartfalen

Soms krijgt u een behandeling voor de oorzaak van uw hartfalen. Bijvoorbeeld medicijnen tegen een onregelmatige hartslag of tegen een probleem met uw schildklier. Of een nieuwe hartklep bij een lekkende hartklep.

Gezond leven is belangrijk bij hartfalen.

Daarnaast krijgt u medicijnen. Die zorgen dat uw hart:

• minder hard hoeft te werken.
• beter het bloed door uw lichaam kan pompen.

Dit kan uw klachten minder maken en zorgen dat uw hart niet snel slechter wordt.

U krijgt meestal verschillende soorten medicijnen. Zoals medicijnen tegen hoge bloeddruk. En pillen die zorgen dat uw lichaam minder vocht vasthoudt (plaspillen).

Neem uw medicijnen elke dag.

Kijk voor meer informatie bij Ik krijg medicijnen tegen hartfalen.

Hoe gaat het verder bij hartfalen?

Bij hartfalen komt u regelmatig voor controle bij de hartspecialist in het ziekenhuis (cardioloog) of bij uw huisarts.

Neem uw medicijnen elke dag. Als u de medicijnen een aantal dagen vergeet, kan het weer slechter gaan met uw hart.
Het is ook belangrijk dat u gezond blijft leven.

Hartfalen is niet te genezen. De meeste mensen met hartfalen krijgen langzaam steeds meer klachten.
De klachten kunnen ook een lange tijd hetzelfde blijven.

Soms kunnen de klachten een tijd veel erger worden en dan weer minder. Ook als u gezond leeft en de medicijnen op tijd neemt. We weten niet hoe dat komt.

Sommige mensen krijgen ernstig hartfalen.

Bij hartfalen is het moeilijk te voorspellen hoeveel klachten iemand krijgt, of hoe lang iemand nog zal leven. Dit kan u onzeker maken. Praat erover met uw naasten en uw arts.

U kunt ook samen denken en praten over uw wensen voor zorg en behandeling als uw situatie in de toekomst verandert. Bespreek uw ideeën en wat u dan graag zou willen. Het geeft rust als u weet dat de mensen om u heen en uw arts weten wat u belangrijk vindt. Zij kunnen u dan de zorg geven die bij u past. 

Wanneer bellen bij hartfalen?

Bel direct de huisarts, huisartsen-spoedpost of 112 bij 1 of meer van deze klachten:

• Je ademt opeens heel snel of moeilijk.
• Je voelt je opeens erg benauwd.
• Je kunt helemaal niet meer liggen door de benauwdheid.

Deze klachten kunnen betekenen dat er vocht in je longen zit. Je hebt dan snel een behandeling nodig.

Maak een afspraak met je huisarts bij 1 of meer van deze problemen:

• Je bent sneller moe of buiten adem als je je inspant.
• Je bent 's nachts benauwd als je ligt.
• Je wordt in 3 dagen 2 kilo of meer zwaarder.
• Je krijgt steeds dikke voeten en enkels.
• Je verliest veel vocht door overgeven of diarree.
• Je verliest veel vocht door zweten. Bijvoorbeeld bij koorts of heel warm weer.
• Je meet zelf je bloeddruk en die is hoger of veel lager dan je met je huisarts hebt afgesproken.
• Je denkt dat je bijwerkingen hebt van je medicijnen.
• Het lukt niet goed om gezond te leven en regelmatig te bewegen.

Slik je 1 van deze medicijnen en heb je 1 of meer van de klachten hieronder? Bel dan op werkdagen je huisarts.

• Je hebt koorts: 38 graden of hoger.
• Je geeft veel over.
• Je hebt steeds diarree.
• Je eet of drinkt veel minder dan normaal.
• Je ziet een wondje, blaar of ontsteking aan je voet of tenen.

Meestal moet je dan tijdelijk stoppen met je medicijn.

Meer informatie over hartfalen

• Meer informatie over hartfalen: kijk bij de Hartstichting.
• Kijk bij de Harteraad voor ervaringen van andere mensen met hartfalen.
  U vindt hier ook formulieren die handig kunnen zijn als u hartfalen heeft. Bijvoorbeeld om uw gewicht bij te houden.

We hebben deze tekst gemaakt met:

• de richtlijn voor huisartsen: de NHG-Standaard Hartfalen